MUZEUM IM. ANNY I JAROSŁAWA IWASZKIEWICZÓW

TRASA NIEBIESKA
POŁUDNIOWA

Anna i Jarosław Iwaszkiewiczowie nazwali Stawiskiem posiadłość darowaną Annie przez ojca, Stanisława Wilhelma Lilpopa, w dniu jej ślubu (1922 r.), gdzie w 1928 r. został zbudowany dom według projektu Stanisława Gądzikiewicza. Powstanie Domu Iwaszkiewiczów łączyło się w czasie z początkami Podkowy Leśnej, pierwszego w Polsce miasta-ogrodu, zbudowanego według koncepcji angielskiego architekta, Ebenetzera Howarda.

Stawisko od początku było nie tylko domem Iwaszkiewiczów, ale także ważnym ośrodkiem życia kulturalnego, miejscem spotkań wielu artystów, zwłaszcza literatów i muzyków. W okresie przedwojennym bywali tu m. in. Jan Lechoń, Antoni Słonimski, Stanisław Baliński, Józef M. Rytar i Karol Szymanowski. Wizyty poetów, pisarzy, przyjaciół wypełniały niekończące się rozmowy o literaturze, muzyce, sztuce w ogóle. Był to także czas powstania najlepszych opowiadań Jarosława Iwaszkiewicza, jak „Brzezina”, „Panny z Wilka”, wierszy z tomu „Lato 1932”, sztuki „Lato w Nohant”.

Szczególną kartą w historii Stawiska były lata okupacji. Dom Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów stał się miejscem schronienia i oparcia dla wielu osób, m.in.: Czesława Miłosza, Stanisława Dygata, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Leona Schillera, Stanisława Piętaka, Witolda Lutosławskiego, Andrzeja Panufnika. Po Powstaniu Warszawskim zatrzymali się tu na dłużej: Pola Gojawiczyńska, Jerzy Andrzejewski, Władysław Tatarkiewicz, Adam Grzymała-Siedlecki, Roman Jasiński, Jerzy Waldorff. Bywało, że „do skromniutkiego śniadania czy obiadu zasiadało ponad dwadzieścia osób. Nie tylko każdy pokoik, lecz każdy dosłownie kąt był na noc traktowany jako legowisko do spania stałych i chwilowych mieszkańców” – pisał autor powstałych wówczas opowiadań „Ikar” i „Matka Joanna od Aniołów”.

Lata powojenne to w życiu Iwaszkiewicza okres nie tylko intensywnej twórczości literackiej („Książka o Sycylii”, „Zarudzie”, „Ogrody”, „Mapa pogody”), ale także czas wzmożonej aktywności społecznej (m.in. prezesura Związku Literatów Polskich, posłowanie na Sejm, przewodniczenie Komitetowi Obrońców Pokoju). Dom na Stawisku otworzył się na ludzi o różnych orientacjach politycznych i estetycznych. Do najczęstszych bywalców należeli najbliżsi przyjaciele obojga Iwaszkiewiczów: Zygmunt Mycielski, Paweł Hertz, Roman Jasiński. Do historii Stawiska okresu powojennego przeszły z pewnością wizyty królowej belgijskiej Elżbiety (1955 r.), Artura Rubinsteina (1958 r.), spektakl „Nastazji Filipownej” (wg „Idioty” Dostojewskiego) w reżyserii Andrzeja Wajdy. Po śmierci obojga (Anny – 23 XII 1979, Jarosława – 2 III 1980) dom – zgodnie z wolą pisarza wyrażoną w testamencie – stał się własnością państwa i przeznaczony został na Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów. 

Informacje

  • ul. Gołębia 1, 05-807 Podkowa Leśna
  • 22 758 93 63 / 512-302-045
  • Strona internetowa