MUZEUM SZLACHTY MAZOWIECKIEJ W CIECHANOWIE

Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie składa się z trzech elementów:
Muzeum – Głównie wystawy czasowe, możliwość organizowania lekcji muzealnych. Stałe wystawy to:

• Utracony ŚWIAT – ślady rodzin żydowskich w Ciechanowie do 1942 r.
• Dawne rzemiosło wsi mazowieckiej w miniaturze
• Zbiory rzeźby ludowej państwa Przedpełskich

Muzeum szlachty mazowieckiej w Gołotczyźnie.

Zamek w Ciechanowie [20°37′07,4″E; 52°53′03,7″N] z lat 80. XIV w., wzniesiony przez księcia mazowieckiego Siemowita III. Mury o wys. 10 m zbudowane były na planie prostokąta. W narożnikach 2 okrągłe baszty. W1467 r. zamek uległ poważnym uszkodzeniom w wyniku pożaru miasta. Szybko go odbudowano i unowocześniono. Nowe wnętrza budziły zachwyt, przepych i zgromadzone kosztowności świadczyły o zamożności mieszkańców. W zamku znajdowała się kaplica książęca św. Stanisława. Po śmierci ostatniego księcia mazowieckiego, Janusza III, zamek otrzymała w posagu królowa Bona, żona Zygmunta Starego. W XVI w. przebudowała go na renesansową rezydencję, to był okres świetności zamku. Największych zniszczeń zamek doznał w czasie potopu szwedzkiego. Założenie obronne zbudowano na bagnach na brzegu Łydyni. Niestabilne podłoże przed budową zamku wzmocniono zatopioną masą żwiru, cegieł i dębowych pni. Masywna, ceglana twierdza ma kształt regularnego czworoboku z 2 potężnymi basztami (zachodnia - arsenał, wschodnia - więzienna) od strony rzeki. Wieże osłaniały podejście do bramy, pierwotnie miały wysokość murów obwodowych. W północnej części dziedzińca stał pałac książęcy, budynek, 2-kondygnacyjny, z 4 pomieszczeniami na każdym poziomie. Przyziemia zajmowały kuchnia i spiżarnia, na piętrze mieściły się sale reprezentacyjne. Po pożarze, w trakcie odbudowy podwyższono mury i wieże, dobudowano piętro z sypialnią i kaplicą św. Stanisława. Funkcje gospodarcze przejęły drewniane budynki stojące wzdłuż kurtyny murów. Najpoważniejszych przeobrażeń dokonano w XVI w. Zlikwidowano starą bramę, przebito nową. Wjazd na dziedziniec poprzedzało przedbramie w formie ryzalitu z mechanizmem do opuszczania zwodzonego mostu i pokoikiem odźwiernego. Nadbudowano wieże i przystosowano je do broni palnej. Na dziedzińcu dostawiono ciąg murowanych budynków; podwyższono górną kondygnację pałacu, który uzyskał renesansowy wystrój. Obecnie przechodzi rewitalizację.